Komentarz do drugiego czytania
Za świętym Pawłem trudne doświadczenia: od początku swojego powołania ewangelizował głównie pośród Żydów, którzy żądają znaków (czyli: widzialnego potwierdzenia boskiej tożsamości Jezusa). Bezpośrednio przed Koryntem jednak odwiedził Ateńczyków, dla których przygotował wspaniałą mowę, w której popisał się erudycją i elokwencją (zob. Dz 17, 16-34). W końcu, głosił Chrystusa Grekom, którzy szukają mądrości (czyli: umysłowej harmonii między naturą przyrody i naturą człowieka). Niestety, w momencie, gdy wspomniał Ateńczykom o Jego wcieleniu i – o, zgrozo dla greckich uszu! – o Jego śmierci na krzyżu i cielesnym zmartwychwstaniu, odpowiedzieli mu sławetne: Posłuchamy cię innym razem! Właśnie tuż po tej porażce Apostoł Narodów udał się do Koryntu, gdzie założył Kościół składający się głównie z chrześcijan pogańskiego pochodzenia (zob. Dz 18, 1-17). Kilka lat później napisał do nich list, którego fragment dziś czytamy. Pobrzmiewają w nim mocno tamte trudne doświadczenia: i żydowskie, i greckie. Chociaż chrześcijańska wiara w Jezusa ma swój żydowski fundament – jesteśmy wszczepieni w szlachetną starotestamentalną oliwkę (por. Rz 11, 24) – i chociaż wpisuje się ona w filozoficzne dziedzictwo starożytnych, to jednocześnie dla Żydów jest zgorszeniem (dosłownie: „skandalem”, czyli „przeszkodą, o którą się potyka”), a dla pogan głupstwem (bądź: „szaleństwem, niedorzecznością”). Dla obu punktów odniesienia powód odrzucenia chrześcijaństwa jest ten sam: Głosimy Chrystusa ukrzyżowanego! Zestawmy teraz tę przewartościowującą nowość wiary chrześcijańskiej z pierwszym czytaniem i psalmem: nie dziwmy się, że ktoś odrzuca chrześcijaństwo – wobec niego możemy jedynie świadczyć (wyjaśnieniem wiary i spójnością moralnego życia); dziwmy się za to, że ktoś odrzuca Dekalog – wobec niego trzeba po prostu apelować do rozumu.
Komentarz do Ewangelii
Synoptycy (czyli: święci Mateusz, Marek i Łukasz) umieszczają to wydarzenie w kontekście Paschy Jezusa, tuż pod koniec Jego publicznej działalności. Święty Jan, natomiast, opowiada o oczyszczeniu świątyni na samym jej początku – jest to drugi z siedmiu znaków, na które składa się pierwsza część jego Ewangelii (zob. J 1 – 12). Razem wzięte, te dwie narracje odsłaniają nam pełne przesłanie epizodu: jest on i „programem” misji Jezusa (wg wersji świętego Jana), i oficjalnym powodem Jego oskarżenia i skazania na śmierć (wg wersji synoptyków); co ciekawe, choć to święty Jan relacjonuje rozmowę Jezusa z Żydami i Jego zapowiedź o odbudowie świątyni w trzy dni (synoptycy o tym milczą), święty Mateusz przywoła ją w opisie procesu Jezusa (zob. Mt 26, 61). Zauważmy jeszcze, że każda z dwu narracji posługuje się innym cytatem ze Starego Testamentu: podczas gdy synoptycy łączą Iz 56, 7 i Jr 7, 11 (Napisane jest: Mój dom ma być domem modlitwy, a wy czynicie z niego jaskinię zbójców!), czwarty Ewangelista nawiązuje do Ps 69, 10 (Gorliwość o dom Twój mnie pożera); możemy więc medytować nad tym, jak prorocki wyrzut (skarga, lamentacja) zamienia się w pasję (mękę podjętą przez Syna z miłości do Ojca i Jego ludu). Niech te wyjaśnienia i ciekawostki pomogą nam odczytać dzisiejszą Ewangelię w kontekście pozostałych czytań: dar Dekalogu – ujęcia prawa naturalnego przekazanego konkretnej nacji – to spoiwo Przymierza Boga i ludzkości; Dekalog, jednakże, nie jest zbiorem przepisów do samodzielnego przestrzegania – natura ludzka jest nadal skażona, dlatego potrzeba świątyni i jej kultu, podczas którego odnawiana jest życiodajna więź z Bogiem, który – jedyny! – wyprowadza z ziemi egipskiej, z domu niewoli (dosłownego i symbolicznego); Jezus doskonale wypełnił prawo dwóch tablic Dekalogu (miłości Boga i miłości bliźniego) oraz ustanowił nową i żywą świątynię, czyli Kościół z jego liturgią sakramentalną; Żydzi i poganie, którzy dołączają do tego Kościoła i uczestniczą w jego życiu, stają się świadkami i Dekalogu, i Nowego Przymierza w Jezusie Chrystusie.